Als we het in de wijnwereld hebben over grote Italiaanse wijnen, gaat het vaak over de beroemde wijnen uit Piemonte en Toscane. Niet zo gek natuurlijk. Maar dan doen we wel een groot aantal andere Italiaanse wijnregio’s tekort. Puglia bijvoorbeeld, in de hak van de Italiaanse laars, waar we het grootse Masseria Li Veli bezochten.
We bezochten Masseria Li Veli in het wijndorp Cellino San Marco, hartje Salento in Puglia. Masseria Li Veli is een prachtig klassiek wijnbedrijf, dat sinds 1999 in handen is van de familie Falvo. Je kunt gerust zeggen in zeer goede handen, want de familie Falvo was tot 2008 eigenaar van het beroemde Toscaanse wijnhuis Avignonesi, van de voorname Vino Nobile de Montepulciano.
Uit het slop
Masseria Li Veli is een wijnhuis dat begin twintigste eeuw is gestart door econoom Antonio de Viti de Marco, een markies uit het nabijgelegen Lecce. Deze aristocraat had zich ten doel gesteld de arme regio Puglia meer rijkdom te brengen en wilde dat onder meer doen door de wijnbouw een stevige impuls te geven. De ambitie was om voornamelijk met autochtone druivenrassen te werken, zoals verdeca, fiano, negroamaro, primitivo, malvasia nera en de zeer lokale susumaniello. Dat De Viti de Marco hierin geslaagd is, blijkt uit het feit dat Masseria Li Veli lange tijd als voorbeeld werd gezien door de wijnboeren uit Puglia, die overigens nog steeds met deze druiven hun wijn maken.
Door oorlogen, economische sores en als gevolg daarvan het gedwongen vertrek van De Viti de Marco raakte Masseria Li Veli ernstig in verval. Tot de van origine Pugliaanse wijnmaker van Avignonesi samen met eigenaar Alberto Falvo in Salento terechtkwam en zij hun oog lieten vallen op de vervallen masseria. Zij verdiepten zich in de rijke historie van Masseria Li Veli en zagen onmiddellijk het enorme potentieel van zowel het domein als de regio. In 1999 besloot de familie Falvo het domein te kopen en stap voor stap weer op te bouwen tot een toonaangevend wijnbedrijf, waar Puglia trots op kan zijn.
Masseria met grandeur
Als wij richting Masseria Li Veli rijden, valt vooral op dat het landschap gedomineerd wordt door enorme olijfboomgaarden en zie je aanvankelijk niet dat er in Salento behoorlijk veel wijnbouw is. Dichter bij Cellino San Marco verandert dit beeld en worden de olijfbomen langzaamaan verdrongen door de druivenranken. Eenmaal in Cellino rijden we langs langgerekte wijngaarden die omzoomd zijn door olijfbomen, de zogenaamde pezzi, te vergelijken met de ommuurde clos in de Bourgogne. Veel wijnen afkomstig van een pezzo hebben dan ook de status van een cru.
De masseria zelf heeft wel iets van weg van een oude herenboerderij zoals je die aan de Franse Normandische kust nog wel eens ziet. Het gebouw verkeert in onberispelijke staat en straalt een grandeur uit die grondlegger Antonio de Viti de Marco zou vervullen van trots. Eigenaar Alberto Falvo ontvangt ons allerhartelijkst en geeft ons, na een zeer gedetailleerde uitleg van het ontstaan van Masseria Li Veli, een uitgebreide rondleiding door zijn mooie wijnbedrijf. Grote blikvanger is zonder twijfel de prachtig gerestaureerde wijnkelder. Vooral de hoge stenen bogen ogen spectaculair. In deze kelder liggen alle wijnen van Li Veli te rijpen bij een temperatuur van 16 °C, in Franse eiken barriques, foeders van 50 hectoliter of roestvrijstalen tanks.
Heuvels van Valle d’Itria
Alberto Falvo vertelt enthousiast over de regio, de authenticiteit van het bedrijf, het terroir, de druiven en de diverse wijngebieden in Puglia. Zo leren we onder meer dat de rode druiven vooral afkomstig zijn uit directe omgeving van Cellino San Marco, dus hartje Salento. De witte druiven groeien in de Valle d’Itria, een wijnbouwgebied ten noordwesten van Brindisi, bij Martina Franca. Dit gebied is iets hoger gelegen, iets koeler en daarom geschikter voor witte druiven als de fiano en de verdeca. Door de heuvels doet het er meer aan een traditioneel wijngebied denken dan de regio Salento, waar het vooral vlak is. Het gebied heeft in de verte wel iets weg van de Médoc in Frankrijk; dat dit voor de kwaliteit van de wijnen niet per definitie nadelig is, moge duidelijk zijn!
Wijnen maken indruk
Na de boeiende rondleiding worden we uitgenodigd in de sfeervolle proefkamer, waar we een geweldig uitzicht hebben op de rijen houten vaten in de wijnkelder. Alberto Falvo is een rustige, ingetogen man, maar als de wijnen in het glas komen, schitteren zijn ogen en vertelt hij er geanimeerd over. De wijnen van het domein zijn ingedeeld in drie categorieën: classic, Askos en cru & cuvée.
De classics zijn de wijnen die van oudsher en al eeuwenlang in Puglia gemaakt worden, zoals de witte Fiano en de rode Negroamaro en Primitivo. Leuk detail is dat de van Negroamaro gemaakte rosato de meest verkochte wijn van Puglia is. De lijn Askos (Grieks voor ‘aardewerken wijnkaraf’) bestaat uit wijnen gemaakt van Salentodruiven die nagenoeg uitgestorven waren en nu weer worden aangeplant: de witte Verdeca en de rode Malvasia Nera en Susumaniello. De cru’s & cuvées ten slotte zijn afkomstig van de eerder genoemde pezzi. Bij Li Veli zijn dat de Pezzo Morgana van 100% negroamaro, de Montecoco van 100% primitivo en de MLV, een blend van negroamaro en cabernet sauvignon.
Het pure Italië
Bij het afscheid van Alberto Falvo en Masseria Li Veli lopen we een rondje om het gebouw en genieten van het prachtige uitzicht op de omringende wijngaarden. Alberto Falvo laat zich terloops ontvallen dat de periodes die hij in Puglia doorbrengt steeds langer worden... En dat voor een oer-Toscaan! Niettemin, we begrijpen dat volkomen, want ook wij zijn geraakt door de charme van Puglia met zijn ruige kusten, enorme olijfboomgaarden, schilderachtige dorpen en steden, prachtige stranden met kristalhelder water, de zeer smakelijke, pure keuken en vooral de gastvrijheid van de mensen hier.
Wie Toscane wel heeft gezien en wil genieten van het pure Italië, zouden wij aanraden eens naar Puglia te gaan. In de maand augustus loopt het behoorlijk vol met vooral Italiaanse toeristen, maar in juni, juli en september is het er wat rustiger en is het er heerlijk. De wetenschap dat je er overal de mooie wijnen van Masseria Li Veli kunt drinken, vergroot de pret alleen maar.
Door: Wilko van der Kooi, Wijnkoperij De Gouden Ton Amsterdam Centrum
